Beelden & Dialecten van Noord-Holland - Video VPRO 4.13

Oi passagiers !

Vanavond bekijken met muziek de compilatie van de mooiste luchtshots van Noord-Holland met VPRO beelden geproduceerde in 2013. Maar welke taal is gepraten in dit hoek van Nederland, dit is de numerieke reportage van de dag ^^

Noord-Holland Dialecten : 

NH is een provincie in het noordwesten van Nederland. De provincie telt 2.719.764 inwoners (30 september 2012). De provinciehoofdstad is Haarlem, de grootste stad is Amsterdam.

In Noord-Holland worden verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste bekendheid, dat behalve in Amsterdam ook in steden als Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel is te horen, omdat hier veel Amsterdammers wonen. 

De meest typische dialecten vindt men op het platteland. Hoe noordelijker men komt, hoe meer het lokale dialect van de standaardtaal afwijkt; vooral het Tessels en het Wierings hebben een heel eigen karakter. 

Net als in andere dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake van een teruggang van de dialecten. Toch zijn sommige dialecten nog opvallend vitaal. Met name het Volendams wordt ter plaatse nog heel algemeen gesproken. 

Andere dialecten, zoals het Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen. Het IJ is vanouds een barrière en dat blijkt ook uit de dialecten. De dialecten ten noorden van het IJ zijn de meest afwijkende.

Onder het IJ : Aalsmeers Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen) Goois Haarlems Zandvoorts. 

De dialecten ten zuiden van het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op de dialecten van Zuid-Holland en worden taalkundig dan ook dikwijls als Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts een overgangspositie in, met zowel Noord- als Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, die intern vrij divers zijn, vallen in de Utrechtse groep. 

Boven het IJ : Zaans Waterlands Markens Volendams Kennemerlands Egmonds West-Fries Enkhuizens Wierings Tessels. 

De dialecten van vanouds geïsoleerde gemeenschappen als Volendam, Egmond of de Waddeneilanden hebben een heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en zijn op sommige punten heel conservatief gebleven, waar ze zich op andere punten juist opvallend hebben vernieuwd en daardoor zeer scherp van de omliggende dialecten zijn gaan afwijken. 

De indeling van de dialecten boven het IJ is problematisch en is aanleiding geweest tot verschillende polemieken in de taalwetenschap. Vaak is op de verwantschap met het Fries gewezen: met name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben veel gemeen met het Fries. 

Veel onderzoekers vermoedden een Fries substraat: de oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen hebben en heeft het nooit helemaal kunnen vervangen, zodat Friese vormen en constructies nog voortleven in de dialecten. 

Hoewel deze theorie veel aanhang heeft, wordt ze door andere taalkundigen van de hand gewezen en zouden de Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.

• Meer beelden bekijken op »»» http://www.vpro.nl/